U schyłku lat osiemdziesiątych XX wieku w Polsce nastąpiły znaczące przeobrażenia. W dniu 4 czerwca 1989 roku odbyły się obrady Okrągłego Stołu,w wyniku których doszło do przeprowadzenia pierwszych i po części wolnych wyborów. Wybory te przyniosły sukces opozycji, którą reprezentował Komitet Obywatelski,będący tworem "Solidarności". Opozycja znalazła się w posiadaniu wszystkich z 35% możliwych mandatów w tzw. Sejmie Kontraktowym,a także 99 ze 100 miejsc w Senacie. Stanowisko premiera w nowym rządzie objął Tadeusz Mazowiecki, zaś ministra finansów - Leszek BalcerowiczJuż na samym początku doszło do ustalenia programu odbudowy Polski i jej gospodarki, który wszedł w życie wraz z dniem 1 stycznia 1990 roku. Po pewnym czasie przyjęła się nazwa tego planu , która brzmiała : Plan cel polegał na ustabilizowaniu sytuacji ekonomicznej i zmianie systemu gospodarczego w związku z tym wprowadzono szereg różnych ograniczeń i wyznaczono sobie przeróżne zadania, które początkowo wydawały się niemożliwe do programie stabilizacji widziano sposób na przywrócenie równowagi gospodarczej oraz opanowanie hiperinflacji. ( Hiperinflacją nazywamy bardzo wysoką inflację - ponad 150% w skali roku, wywołaną przez totalne załamanie systemu finansowego państwa i olbrzymi deficyt budżetowy finansowany przez dodrukowanie pieniędzy). To właśnie w wyniku hiperinflacji pojawiły się monety o nominale np. dwudziestu tysięcy tegoż programu wiązała się z wielkimi początku zdecydowano się na zaostrzenie polityki budżetowej - wzmocnienie dyscypliny negocjacji znacznie większych dochodów. Doszło także do zwiększenia oprocentowania kredytów (taki krok został źle odebrany przez polskie społeczeństwo). Pojawiły się dążenia do ustabilizowania kursu dolara wobec złotówki. Uwolniono ceny przeważającej części towarów. Kontroli ze strony rządu podlegały tylko ceny energii elektrycznej, węgla, gazu oraz biletów transportu - PKP i zmian systemowych podejmował trochę inne problemy..Nizwykle istotne znaczenie miał proces prywatyzacji, którego celem była zmiana struktury własności. Polegało to na sprzedaży dóbr należących do państwa prywatnym właścicielom. Zapadło też postanowienie o utworzeniu rynku pracy, w którym o poziomie zatrudnienia i wysokości zarobków będzie kierowany przez popyt, a nie jest wynikiem odgórnych zarządzeń (jak było do tej pory). Aby"otworzyć" państwo polskie na inne kraje zdecydowano się na liberalizację ceł. Nie zapominano także o znaczeniu dyplomacji, toteż zabiegano o poprawę stosunków z innymi krajami. Miało to poprawić mentalność polskiego społeczeństwa. Wprowadzono swobodę w ustalaniu cen, jak również zlikwidowano reglamentację (polegającą na ograniczaniu wolnego obrotu określonymi dobrami, albo towarami wynikającego z ich niedostatecznej ilości; ludziom na ogół kojarzy się to z "kartkami" na produkty spożywcze) pewnych towarów. Dokonano też zasadniczych zmian w dziedzinie bankowościRealizacja tych postanowień wpłynęła na istotną zmianę położenia Polski. Dzięki tym działaniom powróciła równowaga na rynku towarów, nastąpiło poważne zwiększenie liczby prywatnych przedsiębiorstw, w znacznym stopniu zahamowano inflację, a ponadto budżet państwa uległ się także otwarcie warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych, co spowodowało przywrócenie państwu rynku papierów wartościowych, a więc dodatkowej możliwość państwa polskiego uległa znacznej poprawie. Dążono do wzmocnienia państwa nie tylko na polu gospodarczym, ale też starano się zapewnić mu bezpieczeństwo oraz dobre relacje międzynarodowe. Pierwszy krok, w realizacji tych zamierzeń, miał polegać na przyłączeniu się do NATO. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, potocznie nazywana Paktem Północnoatlantyckim jest organizacją polityczno-wojskową, która powstała w 1949 roku i ma za zadanie bronić państwa członkowskie. Polska została zaproszona do członkostwa w 1997 roku, a pełnym członkiem została po upływie dwóch zadanie wiązało się z włączeniem Polski w struktury Unii Europejskiej. Po niezwykle długich staraniach, które rozpoczęły się w 1994 roku, ostatecznie - po dziesięciu latach-uzyskaliśmy statut już pełnoprawnego członka uwagi jest także wskazanie na osoby, które rządziły i rządzą naszym krajem. Do 1995 roku-po upływie pięcioletniej kadencji-prezydentem Polski był Lech Wałęsa- wcześniejszy działacz "Solidarności". Następnie aż przez okres 10 lat głową państwa, tj. Rzeczypospolitej Polskiej był Aleksander Kwaśniewski. W 2005 roku społeczeństwo polskie dokonało wyboru nowego prezydenta naszego kraju, którym jest Lech Kaczyński, były prezydent stolicy Polski. W ciągu drugiego pięciolecia rządów Kwaśniewskiego rząd polski był zdominowany przez Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD). Obecnie większość miejsc w sejmie otrzymała partia prawicowa, jaką jest Prawo i Sprawiedliwość (PiS).Począwszy od pamiętnego 1989 roku w Polsce dokonało się wiele zmian. Prawdą jest, że sytuacja naszego kraju nie jest zadowalająca - borykamy się z ogromnym deficytem budżetowym. Zaś poważną wadę i zagrożenie stanowi w naszym systemie wszechobecna korupcja. Pomimo tego, iż w dalszym ciągu odczuwamy niedosyt wywołany rozmaitymi aferami, czy też nie całkiem sprawiedliwym prawem, to jednak trzeba przyznać, że i tak sytuacja jest o wiele lepsza od tej panującej w poprzedniej rzeczywistości bardzo wyraźny sposób widać wzrost postępu technicznego na polskim rynku. Najnowocześniejsze urządzenia ukazują się w porównywalnym tempie, jak na zachodzie. Można więc dokonywać zakupu produktów zza granicy i nie zagrażają nam puste półki w sklepach. Także produkty spożywcze są łatwo dostępnym towarem dla wszystkich Polaków. Dysponujemy też o wiele większą wolnością słowa i lepszymi warunkami życia. Sporadzycznie pojawiają się narzekania, ale i tak mamy powody do bycia zadowolonym z przemian, jakie dokonały się po 1989 roku. Przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne w Polsce po 1989 roku Koniec lat osiemdziesiątych XX wieku przyniósł Polsce ogromne zmiany. 4 czerwca 1989 roku odbyły się obrady Okrągłego Stołu. W ich wyniku odbyły się pierwsze, częściowo wolne wybory. Wygrała je opozycja, która była reprezentowana prze... Agencje prasowe w Polsce TYPY I SPECJALIZACJA AGENCJ PRASOWYCHW oficjalnych nazwach agencji występują 3 terminy charakterystyczne dla tego typu instytucji:- agencja telegraficzna- dla agencji założonych w XIX wieku lub na początku XX, jak na przykł... Wydarzenie polityczne w PRL ODWILŻ I WALKA O WŁADZĘ WEWNĄTRZ PZPRTzw. odwilż nazywamy procesem destalinizacji Polski, który rozpoczął się w 1954r. Odwilż, dlatego, że można powiedzieć, że ociepliły się atmosfery życia publicznego, ludzie mieli coraz więk... Wolność a wolny rynek - 15 lat przemian gospodarczych w Polsce POCZĄTKIEM MONUMENTALNYCH PRZEMIAN W POLSKIEJ GOSPODARCE BYŁ PLAN BALCEROWICZA. BYŁ TO PROGRAM REALIZACJI PROCESU TRANSFORMACJI POLSKIEJ GOSPODARKI OPUBLIKOWANY W 1989 ROKU, A W NASTĘPNYCH LATACH REALIZOWANY, ZWANY TAK OD NAZWISKA ÓWCZESNE... Porównanie sytuacji na rynku pracy w Polsce i UE Spis treści:1. Wstęp2. Sytuacja na polskim rynku pracy:a. Aktywność ekonomiczna ludności;b. Struktura zatrudnienia;c. Bezrobocie;3. Sytuacja na rynkach pracy w wybranych krajach UE:a. Aktywność eko...

W tym rozdziale: Integracja ziem polskich Wbrew przewidywaniom rząd Witosa istniał krótko i nie przyniósł krajowi upragnionej stabilizacji. Jego powołanie zbiegło się z gwałtownym pogorszeniem sytuacji gospodarczej Polski, o które opozycja obwiniała premiera i rządzącą koalicję. Kryzys doprowadził do protestów społecznych – przede wszystkim strajków robotniczych (więcej było tylko w 1936 i w 1937 r.). Kiedy zastrajkowała kolej, rząd Witosa zmilitaryzował ją. Zbiegło się to ze strajkiem generalnym w Krakowie, który ogłoszono na początku listopada 1923 r. Wypadki przybrały charakter szczególnie dramatyczny, gdy demonstranci rozbroili część wysłanych przeciw nim żołnierzy. Doszło do walk, w których zginęło ponad trzydzieści osób (manifestantów i żołnierzy). Winą za tę tragedię obarczano rząd, który wkrótce po rozłamie w „Piaście” spowodowanym sporem o kształt reformy rolnej stracił większość w parlamencie. Kryzys gospodarczy w Polsce nie był spowodowany jedynie polityką rządu, lecz trudnościami gospodarczymi, z jakimi państwo polskie zmagało się od 1918 r. Wskutek działań wojennych, które trwały na ziemiach polskich dłużej niż w innych państwach, znaczne obszary, często w wyniku rabunkowej polityki niemieckich i austriackich okupantów, były zrujnowane. Polska utraciła podczas wojny około 30 proc. majątku narodowego. Zniszczonych zostało np. 40 proc. mostów, 60 proc. dworców kolejowych, duże straty poniósł również tabor kolejowy. Znacznie spadła produkcja przemysłowa i rolna (zbiory i pogłowie zwierząt hodowlanych); z powodu utraty przedwojennych rynków zbytu dla produkcji krajowej zmniejszył się eksport. Płonąca wieś polska w czasie I wojny światowej. Władze polskie musiały przeprowadzić nie tylko unifikację gospodarczą, ale również prawa, administracji, oświaty, pieniądza (w początkach państwowości polskiej posługiwano się co najmniej czterema rodzajami waluty), systemu podatkowego, miar i wag. Między największymi miastami Polski i ośrodkami przemysłowymi brakowało połączeń komunikacyjnych – głównie kolejowych, które wcześniej dostosowywano do potrzeb państw zaborczych, np. pociąg z Krakowa do Warszawy musiał jechać przez Trzebinię, Kielce, Radom i Dęblin; krótsze połączenie przez Miechów, Kielce i Radom zbudowano w 1935 r. Wcześniej (na początku lat dwudziestych) ujednolicono połączenia drogowe. Linie kolejowe w Polsce po 1918 r. System skarbowy zaczęto unifikować latem 1919 r., co trwało do 1925 r. Szybciej ujednolicono system podatkowy. Obowiązek wymiany pieniądza wprowadzono 24 marca 1920 r.; jedyną walutą została marka polska (na Śląsku zastąpiła markę niemiecką w 1923 r.). Utrzymanie stabilnego kursu marki było zadaniem bardzo trudnym ze względu na znacznie zwiększone w czasie wojny o granice Rzeczypospolitej wydatki na wojsko, które przekraczały 50 proc. wszystkich wydatków budżetowych. Różnice między wydatkami a niższymi wpływami (spowodowanymi niską ściągalnością podatków i pożyczkami udzielanymi przez państwo przedsiębiorcom) wyrównywano, drukując nowe pieniądze. Doprowadziło to do inflacji, która w drugiej połowie 1923 r. przeszła w hiperinflację – nastąpił gwałtowny spadek wartości pieniądza spowodowany załamaniem systemu finansowego państwa; cena jednego dolara przekroczyła wówczas 6 mln marek polskich. Wzrost cen towarów i usług drastycznie obniżył poziom życia społeczeństwa, co wywołało liczne protesty – strajki i demonstracje. Problem stanowiły również różnice występujące między poszczególnymi częściami Polski w poziomie rozwoju gospodarczego, które wynikały z wcześniejszej przynależności do trzech różnych państw; ponadto w zaborze rosyjskim poziom gospodarki w Królestwie Polskim był znacznie wyższy niż na ziemiach leżących na wschód od Bugu. Rolnictwo było znacznie lepiej rozwinięte w zachodniej części kraju, gdzie nie doszło do zniszczeń wojennych i gdzie istniała warstwa bogatych chłopów polskich. Gorzej sytuacja wyglądała w zaborach austriackim i rosyjskim, gdzie ziemia dawała mniejsze plony, gospodarstwa chłopskie były małe, a metody uprawy roli często przestarzałe. Dominowały tam nierentowne gospodarstwa karłowate i panowało przeludnienie. Obszary te uległy dużym zniszczeniom na skutek działań wojennych. Najbardziej uprzemysłowiony był Śląsk oraz ziemie centralne Polski – na wschodnich, poza zagłębiem naftowym w rejonie Drohobycza – przemysł nie istniał. Ze względu na słaby rozwój gospodarczy wschodnią część kraju zaczęto nazywać Polską B; mimo że stanowiła około 2/3 obszaru Polski, przypadało na nią jedynie 7 proc. produkcji krajowej. Polska A i Polska B Materiały uzupełniające: Polityka gospodarcza Władysława Grabskiego W tej trudnej dla państwa polskiego sytuacji zdecydowano o utworzeniu tzw. rządu fachowców, na którego czele stanął Władysław Grabski. Po otrzymaniu wyjątkowych pełnomocnictw zaczął natychmiast realizować program oszczędności budżetowych (głównie w administracji), wprowadził zasadę samowystarczalności przedsiębiorstw państwowych, usprawnił ściąganie podatków i długów wobec państwa. Pomyślnie – bez pomocy finansowej z zewnątrz – przeprowadził reformę walutową; zlikwidował hiperinflację i zrównoważył budżet państwa. Markę zastąpił złoty polski, emitowany przez utworzony w styczniu 1924 r. Bank Polski. Wartość nowego pieniądza wynosiła 1 złoty za 1,8 mln marek polskich, ustalono też jego sztywny kurs wobec dolara na 5,18 zł. Z czasem wartość złotego względem dolara nieco spadła, jednak do końca istnienia II RP złoty pozostawał walutą stabilną. Władysław Grabski (1874–1938) – polityk narodowy, wybitny ekonomista, poseł na Sejm RP, autor reformy skarbowej, po ustąpieniu ze stanowiska premiera w 1925 r. profesor i rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, założyciel Banku Gospodarstwa Krajowego. Ważnym osiągnięciem rządu Grabskiego było również doprowadzenie do uchwalenia przez sejm w grudniu 1925 r. reformy rolnej. Celem było rozwiązanie problemu przeludnienia i „głodu ziemi” na polskiej wsi. Reforma zakładała sprzedaż wielkich majątków ziemskich przez ich właścicieli po cenie rynkowej ziemi (za odszkodowaniem, które właściciele otrzymywali od państwa). Parcelacji miały podlegać majątki liczące powyżej 180 hektarów, w województwach wschodnich RP, gdzie ziemia była gorszej jakości – powyżej 300 ha, a w majątkach uprzemysłowionych – 700 ha. Roczny limit parcelacji ustalono na 200 tys. ha. Przy zakupie gruntów uprzywilejowani byli chłopi małorolni i nieposiadający ziemi. Otrzymaną ziemię mieli spłacać skarbowi państwa przez czterdzieści lat. Reformę realizowano stopniowo do wybuchu wojny, nie zlikwidowała ona jednak całkowicie wspomnianych niekorzystnych zjawisk społecznych na wsi. Pewne problemy gospodarcze w czasie urzędowania Grabskiego wywołała wojna celna rozpoczęta przez Niemcy w 1925 r. Niemcy, które były głównym odbiorcą polskiego węgla i na mocy postanowień wersalskich kupowały go dotąd po cenach preferencyjnych dla Polaków, wstrzymały import tego surowca. Polska odpowiedziała zakazem przywozu towarów niemieckich. Wtedy Niemcy zaczęły bojkot innych produktów polskich. Władze niemieckie nie ukrywały, że ich polityka ma na celu wywołanie w Polsce kryzysu ekonomicznego. Początkowo gospodarka polska ponosiła straty, zmniejszył się eksport. Z czasem jednak wojna celna stała się bodźcem do znalezienia nowych partnerów handlowych oraz innych rynków zbytu dla polskich towarów. Pozwoliło to uniezależnić się gospodarczo od Niemiec; od 1930 r. wojna celna między obydwoma państwami stopniowo zaczęła wygasać. Wielkim osiągnięciem władz polskich w pierwszych latach niepodległości było wybudowanie portu morskiego w wiosce rybackiej Gdyni, a później magistrali kolejowej łączącej Gdynię z Górnym Śląskiem. Na budowę Gdyni, w której największe zasługi położył inż. Eugeniusz Kwiatkowski (w latach trzydziestych wicepremier i minister skarbu), wpłynęły zarówno przyczyny gospodarcze – dążenie do uniezależnienia się od portu w Gdańsku, jak i polityczne, związane z prestiżem Polski, która jako duże państwo europejskie z dostępem do morza nie miała własnego portu morskiego. W ciągu kilku lat Gdynia przekształciła się w miasto, a tuż przed wybuchem wojny stała się największym portem bałtyckim pod względem przeładunku. Materiały uzupełniające: Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej w latach dwudziestych W polskiej polityce zagranicznej okresu międzywojennego podstawowe znaczenie miały relacje z dwoma największymi sąsiadami – Niemcami i ZSRS, których porozumienie byłoby śmiertelnym zagrożeniem dla Polski. Niemcy od początku traktowały Polskę z niechęcią, określając ją pogardliwie mianem Saisonstaat (państwo sezonowe). W 1922 r. kanclerz Josef Wirth oświadczył, że Polskę trzeba wykończyć i do tego będzie zmierzać jego polityka. Władze niemieckie domagały się rewizji granicy zachodniej RP, a województwo pomorskie nazywały „korytarzem”, który sztucznie oddzielił Prusy Wschodnie od Niemiec. Takie stanowisko zbliżało Niemcy do ZSRS, z którym gotowe były – niezależnie od różnic ustrojowych – dojść do porozumienia, tym bardziej że bolszewicy nie uznawali porządku wersalskiego w Europie. Wkrótce Niemcy i ZSRS nawiązały formalną współpracę – 16 kwietnia 1922 r. podpisały traktat w Rapallo. Na jego mocy przywrócono stosunki dyplomatyczne i zrzeczono się roszczeń z tytułu kosztów wojny i odszkodowań. Przyznano sobie również klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu. Bolszewicy oficjalnie potępiali tajną dyplomację, twierdząc, że jest to metoda stosowana wyłącznie przez państwa kapitalistyczne i stanowi jedną z głównych przyczyn wojen. Mimo to zawarli w Rapallo tajne porozumienie z Niemcami dotyczące współpracy wojskowej. Niemcy zobowiązały się do zaopatrzenia Armii Czerwonej w broń i amunicję, pomocy w rozbudowie sowieckiego przemysłu zbrojeniowego oraz dostarczenia instruktorów wojskowych (wśród nich znaleźli się generałowie uczestniczący w wojnie z Polską w 1939 r.). Sowieci udostępnili Niemcom swoje poligony i lotniska. W Polsce traktat przyjęto z największym niepokojem, gdyż budził on skojarzenia z dawnym porozumieniem rosyjsko-pruskim, które doprowadziło do rozbiorów Rzeczypospolitej. Dlatego rząd polski skrytykował porozumienie w Rapallo w specjalnym oświadczeniu. Wizyta Józefa Piłsudskiego we Francji w 1921 r. Naczelnik Państwa salutuje sztandarowi Gwardii Republikańskiej ufundowanemu przez cesarza Francuzów Napoleona I. Agresywna polityka Niemiec powodowała, że nie widziano możliwości nawiązania dobrosąsiedzkich stosunków z tym państwem. Sytuacja międzynarodowa Polski pogorszyła się w maju 1924 r., kiedy we Francji doszli do władzy przeciwnicy twardej polityki wobec Niemiec. Zbiegło się to z objęciem urzędu kanclerza przez Gustava Stresemanna, który obiecał, że wobec państw zachodnich będzie wypełniać postanowienia traktatu wersalskiego. Jednocześnie oczekiwał na uzyskanie swobody w swojej polityce wobec wschodnich sojuszników Francji – Polski i Czechosłowacji. Od 5 do 16 października 1925 r. w szwajcarskim Locarno zawarto kilka układów, na mocy których Niemcy uznały nienaruszalność granicy z Francją i Belgią; jednocześnie dopuszczały możliwość pokojowej rewizji granicy wschodniej na swoją korzyść. W wyniku traktatów lokarneńskich Niemcy przystąpiły do Ligi Narodów i otrzymały stałe miejsce w jej Radzie. Stosunki z ZSRS były napięte. Polsce nie wypłacono odszkodowań, do których Związek Sowiecki zobowiązał się w traktacie ryskim, a mniejszość polską i Kościół katolicki prześladowano. Władze sowieckie wspierały w Polsce działania swojej agentury – komunistów, którzy otwarcie zwalczali polską państwowość. Propaganda sowiecka, mówiąc o województwach wschodnich RP, stale używała terminów Zachodnia Białoruś i Zachodnia Ukraina. W pierwszej połowie lat dwudziestych Sowieci wspierali również oddziały dywersyjne, które przenikały z ZSRS na ziemie polskie i terroryzowały miejscową ludność. W celu powstrzymania tych napaści w 1923 r. na wniosek premiera Władysława Sikorskiego utworzono Korpus Ochrony Pogranicza . Dopiero jesienią 1924 r. Polska i ZSRS dokonały wymiany poselstw (czyli przedstawicielstw dyplomatycznych), a w 1925 r. porozumiały się w kwestii likwidacji zatargów granicznych. ZSRS odrzucił wprawdzie propozycję zawarcia układu o nieagresji, ale w 1929 r. obie strony podpisały protokół, w którym wyrzekały się wojny jako środka rozwiązywania konfliktów. Na zachodzie Europy sojusznikiem Polski była Francja. W lutym 1921 r. oba państwa zawarły sojusz militarny przeciwko Niemcom, a w następnym roku korzystną dla Francji umowę handlową. W późniejszych latach, po zmianach politycznych związanych z odejściem zwolenników twardej polityki wobec Niemiec, Francja zaczęła dążyć do ograniczenia swoich zobowiązań sojuszniczych wobec Polski. Było to dostrzegalne już w układach lokarneńskich. W 1930 r. Francuzi zaczęli budowę Linii Maginota – umocnień przy granicy z Niemcami, co wskazywało, że nie zamierzają odgrywać aktywnej roli w ewentualnym konflikcie Polski z Niemcami. Szczera sympatia do Francji, zgodna z dziewiętnastowieczną tradycją polską, nie po raz pierwszy okazała się uczuciem jednostronnym, a Polska – niechcianym aliantem. Całkowicie zawiodły próby bliższego porozumienia z Wielką Brytanią, niechętną Polsce od początku jej istnienia. Po raz pierwszy bardzo silnie zaakcentował to premier Lloyd George na konferencji paryskiej. Brytyjczycy widzieli w Polsce rzecznika interesów Francji w środkowej Europie, poza tym darzyli Niemcy sympatią, której nie zmieniła nawet I wojna światowa. Relacje z Litwą niemal przez całe międzywojnie paraliżował konflikt o Wileńszczyznę. Litwa nie utrzymywała żadnych stosunków z państwem polskim, co symbolizowały urywające się na granicy polsko-litewskiej tory kolejowe czy groteskowy sąd nad Władysławem Jagiełłą, podczas którego oskarżyciel zażądał dla monarchy kary śmierci i wykreślenia go z historii Litwy. Szykanowano mniejszość polską i niszczono polskie szkolnictwo. W grudniu 1927 r. w Genewie Piłsudski zapytał publicznie litewskiego premiera Augustyna Voldemarasa, czy między Polską a Litwą istnieje stan wojny. Kiedy Litwin zaprzeczył, przyjęto wspólną rezolucję, w której podkreślano dążenie obydwu państw do pokojowego rozwiązywania konfliktów. Nie doprowadziło to jednak do nawiązania jakichkolwiek stosunków. Niewiele lepiej układały się relacje z Czechosłowacją. Wpłynęła na to sprawa Śląska Cieszyńskiego i osobista awersja do Polski czeskich przywódców politycznych, przekonanych ponadto, że Niemcy nie zagrażają ich krajowi. Przyjazne stosunki nawiązano z Rumunią, z którą w 1921 r. zawarto sojusz obronny na wypadek agresji ZSRS, oraz z Węgrami. Jednak już nawiązanie trójstronnego porozumienia było niemożliwe ze względu na spór tych państw o zamieszkiwany w znacznej części przez Węgrów Siedmiogród (państwa ententy przyznały go w 1919 r. Rumunii, tworząc tym samym kolejne zarzewie konfliktu w Europie). W 1925 r. Polska podpisała również konkordat z Watykanem – umowę regulującą relacje ze Stolicą Apostolską. Wprowadzono nowy podział administracyjny Kościoła, dostosowany do granic państwa polskiego. W kwestii obsady stanowisk w hierarchii kościelnej ustalono, że nominacje papieża będą konsultowane z rządem polskim. Materiały uzupełniające:

Periodyzacja stosunków polsko-niemieckich w latach 1989–2020 W minionym trzydziestoleciu w stosunkach polsko-niemieckich wyróżnić można cztery podokresy, w których – zgodnie z postawioną tezą – historia odgrywała ważną rolę: 1) 1989–1998 – mimo powszechnego określania tego okresu mianem cza-

zmiany polityczne i gospodarcze po 1989